ဘာသာေရးဆိတ္သုန္မႈႏွင့္ ျမန္မာမႈျပဳခံရခိုင္စာပီ

သမုဒၵရာ၊ ေတာေတာင္ရီၿမီ၊ လီ၊ ၾသကာသေလာက ျဖစ္ေပၚခၿပီး သက္ဟိသတၱ၀ါ၊ လူတရိစၦာန္အစဟိသည္ျဖင့္ေပၚထြန္းခသည့္ သတၱေလာကႀကီးကုိသခၤါရေလာက၏ ျပဳပ်င္ေျပာင္းလဲ စီမံဖန္တီးမႈမွာ ႏွစ္ပရိေစၦဒ အသခၤ်အသခ်ၤာ ၾကာျမင့္ခပါသည္၊၊ အသိညာဏ္ဟိေသာ လူသတၱာ၀ါရို႔ ေလာကသုံးပါးကုိ စုိးမုိးခကာ လူသားရို႔၏ယုိင္ေက်းမႈကုိ တည္ေဆာက္ခပါသည္၊၊ ေခါမ၊ ေရာမေခတ္မ်ားမွ အေနာက္တုိင္းယုိင္ေက်းမူ၊ အရွိတိုင္း ယုိင္ေက်းမႈမ်ား ျဖစ္ထြန္းရန္ေက်ာက္ေခတ္၊ သံေခတ္စသျဖင့္ ေခတ္ေပါင္းမ်ားစြာကုိ ျဖတ္သန္းလာခရပါသည္။ ထုိသုိ႕ ျဖတ္သန္းလာခရာ၌ လြန္ခေရ ႏွစ္ေထာင္စုကာလအတြင္းမ်ားမွာ လူ႔ယုိင္ေက်းမႈသည္သိသာထင္ရွားစြာ တုိးတက္ခပါသည္၊၊

ဗုဒၶပြင့္ေတာ္မူျခင္း၊ ခရစ္ေတာ္မီြးဖြားျခင္းစေသာ ဘာသာအယူ၀ါဒမ်ားသာမက လူမူေရး၊ ႏုိင္ငံေရး၊ ဘာသာေရး၊ စာပီယုိင္ေက်းမႈမ်ားလည္း လြန္ခေရေထာင္စုႏွစ္မ်ားကာလအတြင္း ေအာက္ၿခီတည္ခေပသည္၊၊ ယင္းေအာက္ၿခီစတည္ခသည္ႏွင့္အတူ ရခုိင္ႏုိင္ငံသည္လည္း

ေက်ာက္ေခတ္မွသည္ လူသား႐ို႕စုိက္ပ်ဳိးျခင္း၊ ခ်က္ျပဳတ္စားေသာက္ျခင္း၊ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္ျခင္းအထိ ယုိင္ေက်းနီၾကသည့္ အေထာက္အထားမ်ားကို တြိရပါသည္၊၊

ဒါြရ၀တီသံတြဲပင္ျဖစ္ပါသည္။ လြန္ခေရ ႏွစ္ေထာင္စုမ်ားစြာကပင္ ရခုိင့္ႏုိင္ငံသားရို႔႕ ၿမိဳ႕ျပကၽြန္းရြာမ်ားဖြဲ႔စည္းကာ ဘုရင္မ်ားအုပ္ခ်ဳပ္ေသာႏိုင္ငံ တည္ေထာင္ခပါသည္၊၊

ရခုိင့္ႏုိင္ငံအဖုိ႕ကား ဗုဒၶဘုရား သက္ေတာ္ထင္ရွားဟိစုိင္က ဓည၀တီေခတ္၊ စႏၵသူရိယမင္းလက္ထက္ ဘုရားသွ်င္အားပင့္ဖိတ္၍ ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရားသွ်င္သည္ ရခုိင္ျပည္သုိ႔ၾကြေရာက္ကာ မဟာမုနိရုပ္ထုေတာ္အားသြန္းလုပ္ရန္ခြင့္ျပဳေတာ္မူခလီပါသည္၊၊

သခၤါရမတည္ျမဲျခင္းတရား၊ ဗုဒၶ၏အဘိဓမၼာကိုနာယူကာ ကနိထိတုိင္ ခုိင္လုံေသာဗုဒၶဘာသာ ယုိင္ေက်းမူကုိရဟိခပါသည္၊ ဗုဒၶဘာသာႏွင့္အတူ စာပီယိုင္ေက်းမႈမွသည္ ပိသုကာအတတ္၊ ပညာရပ္မ်ားအထိ တိုးတက္ဖြံ႔ြၿဖိဳးလာခပါသည္၊၊ စႏၵသူရိယေခတ္မွစတင္ကာ ဓည၀တီ၊ ေ၀သာလီ၊ ေလးၿမိဳ႕၊ ေျမာက္ဦးေခတ္အထိစီးပြားေရး၊ ႏုိင္ငံေရး၊ လူမႈေရး၊ စာပီယုိင္ေက်းမႈမွာ

အထြတ္ထိပ္သုိ႔ေရာက္ဟိခပါသည္၊၊ သုိ႔ေသာ္ေျမာက္ဦးေခတ္ေႏွာင္းပိုင္းမွာကား တုိင္းတပါး၏ယုတ္မာမႈေၾကာင့္ ပ်က္စီးျခင္းမလွပ်က္စီးခရပါသည္၊၊

ရခုိင္ႏိုင္ငံေတာ္သည္ဤကဲ့သုိ႕ သမုိင္းအမြီအႏွစ္မ်ားႏွင့္အတူ တေခတ္ၿပီးတေခတ္ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမူေရး၊ စာပီယုိင္ေက်းမႈ ဖံ႕ၿြဖိဳးတိုးတက္ခသည္ကို ရခိုင္ျပည္သူ ျပည္သားမ်ားအားလုံး အသိပင္ျဖစ္ပါသည္၊၊ ကမၻာ့ျပည္သူမ်ားလည္းသိၾကပါ၏၊၊

ကနိကမၻာ့အလယ္တြင္လူမ်ိဳးတမ်ိဳးသည္ လြတ္လပ္ေသာလူမ်ိဳးတမ်ိဳးအျဖစ္ ဆက္လက္တည္တံ့ခုိင္ျမဲလုိလွ်င္ မိမိရို႔၏ဘာသာတရား၊ ေနာက္ခံသမုိင္း၊ စာပီယုိင္ေက်းမူမ်ားကို မိမိရို႔ဆင့္ပြားသိနားလည္ ခ်စ္ျမတ္ႏုိးရန္လိုအပ္ပါသည္၊၊ သိနားလည္ႏုိင္ေအာင္လည္း ႀကိဳးစားအားထုတ္ၾကရမည္ ျဖစ္ပါ၏။ ထုိ႕ေၾကာင့္ မိမိရို႔၏စာပီ၊ ဘာသာတရား၊ ယုိင္ေက်းမႈသမုိင္းမ်ားကို သိနားလည္ခ်စ္ျမတ္ႏုိးရန္မွာ ရခိုင္သားအားလံုး၏ အလြန္အေရးႀကီးေသာ တာ၀န္ႀကီးတရပ္ျဖစ္ပါသည္။

ရခုိင္လူမ်ဳိးရို႔မွာလည္း ရခုိင္ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ရခိုင္လူမ်ိဳးကို ကမၻာ့အလယ္တြင္ တင့္တယ္ထည္၀ါစြာ ျမင္လုိၾကားလုိပါလွ်င္ မိမိရို႔၏စာပီ၊ ဘာသာတရား၊ ယုိင္ေက်းမႈသမုိင္းကို ရခုိင္သူရခုိင္သားရို႔ ထုတ္ေဖာ္ရြီးသားၾကရန္၊ သိနားလည္ရန္ ႀကိဳးစားအားထုတ္ၾကရန္ လိုအပ္ေပသည္၊၊ ထိုသို႕ျဖစ္ေပၚလာစီရန္လည္း ရခုိင့္စာပီပညာသွ်င္မ်ားႏွင့္ ရခုိင့္ေတာ္လွန္ေရး ေဂါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ား (၀ါ) ရခုိင့္မ်ဳိးခ်စ္ျပည္ခ်စ္မ်ားမွာ ပုိ၍တာ၀န္ဟိပါသည္။

ရခုိင္စာပီယုိင္ေက်းမႈကုိမွ ရခုိင္မ်ိဳးခ်စ္ျပည္ခ်စ္ေဂါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ားက တန္ဘုိးမထား၊ မခ်စ္မျမတ္ႏုိးလွ်င္ ဇာပုိင္ မ်ိဳးခ်စ္ျပည္ခ်စ္ေဂါင္းေဆာင္ဟု အကၽြႏု္ပ္ရို႔ေခၚဆိုႏိုင္ပါမည္နည္း။ (အမ်ိဳးသားစည္းလံုးညီညြတ္မႈ) ဆိုပ်ာာ စကားလံုအလွပလွေခ်သံုးၿပီး

မိုးဦးက်ဖားေခ်တိပိုင္ လိုင္ေၾကာတင္းေအာင္ ျငင္းနီကတ္ေတရခိုင္အမ်ိဳးသား ေတာ္လွန္ေရးေဂါင္းေဆာင္တခ်ိဳ႕ကိုလည္း တိြဖူးပါသည္။ သူရို႔သည္ (ရီမခ်ိဳးဘဲ သနပ္ခါးႏွိမ္းထားေသာ တလင္ကြာမဆမႏွင့္ ထပ္တူျဖစ္၏)။ ယင္းပိုင္အရည္အခ်င္းညံ့ဖ်င္းေသာ ႏိုင္ငံေရးဦးေဆာင္မႈႏွင့္ ဇာပုိင္ အမ်ိဳးသားစည္းလုံးညီညြတ္မႈကို တည္ေဆာက္၍ ရႏုိင္ပါမည္နည္း။ ရခုိင္စာပီမထြန္းကားသမွ်ကာလပတ္လံုး ရခုိင္အမ်ိဳးသားစည္းလံုးညီညြတ္မႈကုိ ဇာခါလည္း တည္ေဆာက္၍ ရႏုိင္လိမ့္မည္မဟုတ္ပါ၊၊

ေအနီရာမွာ စာရီြးသူတစိ့ေခ်တင္ျပခ်င္ပါသည္။ စာရီြးသူသည္အိႏၵိယႏုိင္ငံ မီဇူရမ္ျပည္နယ္သုိ႔ (၁၉၉၄) ခုႏွစ္တြင္ ရခုိင္ဒုကၡသည္မ်ားအေရးကိစၥေၾကာင့္ လားေရာက္ခီပါသည္၊၊ ဗာကိစၦရီဘုန္းႀကီးေက်ာင္း၌ တညဥ့္တည္းခုိနီရာတြင္ ေစာင္တည္ေတာင္ေက်ာင္း ဆရာေတာ္အသွ်င္ႀကီးေကသရအပါအ၀င္ တျခားမိတ္ေဆြပန္းဇင္းပ်ိဳမ်ားႏွင့္ စကားလက္ဆုံက်ဖူးခပါသည္။ စကား၀ုိင္း၌ ရခုိင္ျပည္ေရ အဂၤလိပ္လက္ေအာက္က၄င္း၊ ဗမာလက္ေအာက္က၄င္း၊ ပဇာေၾကာင့္ လြတ္လပ္ေရးမရပါသနည္း။ ရခုိင္သူ

ရခုိင္သားသည္၄င္း၊ ရခုိင့္ေတာ္လွန္ေရးသည္၄င္း၊ ဇာေၾကာင့္စည္းလုံးညီညြတ္မႈ ၿပိဳကဲြနီရသနည္း။ စကားရပ္ႏွစ္ခုထြက္လာပါသည္။

သူ႕အျမင္ကိုယ့္အျမင္ ေျပာဆိုေဆြးေႏြးယင္းႏွင့္ အေျဖမရျဖစ္နီပါသည္၊၊ စာရြီးသူသည္ ရခိုင္ျပည္၏ ဘာသာတရားဆိတ္သုန္နီမႈ၊ ရခုိင္စာပီမထြန္းကားမႈေၾကာင့္ ရခိုင္သားကရခိုင္သားကို အသိအမွတ္မျပဳမႈ။ အျပန္အလွန္မေလးစားမႈမ်ားေၾကာင့္၊ ရခုိင္သားမ်ား၊ စာရိတၱပ်က္ျပား၍ စည္းလံုးညီညြတ္မႈမရျခင္းျဖစ္ပါသည္ဟု ေဆြးေႏြးျပပါသည္၊၊

စည္းလုံးညီညြတ္မႈမဟိျခင္းေၾကာင့္ အဂၤလိပ္လက္ေအာက္ကေသာ္၄င္း၊ ဗမာလက္ေအာက္ကေသာ္၄င္း၊ လြတ္လပ္ေရးမရျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ရခိုင္သားက ရခိုင္သားကိုအသိအမွတ္မျပဳမႈ အဓိကဗီဇလကၡဏာသည္ ရခိုင္စာပီမွာ မူတည္ပါသည္။ ရခုိင္စာပီႏွင့္ ဘာသာတရားထြန္းကားလွ်င္ ရခုိင္သားမ်ားညီညြတ္ကာ လြတ္လပ္ေရးအရသာကို ခံစားစံစားရစြာ ေကာင္းေကာင္းၾကာလားခဗ်ာ ျဖစ္ပါ၏။ ဤသည္ကုိ ဘာကိစၦရီဆရာေတာ္ႀကီးကလြဲလုိ႔ အရာတဦးတေယာက္၏လက္ခံမႈကိုမွ မရခပါ။

ဘာသာေရးဆိတ္သုန္မႈ

ဘာသာေရးဆိတ္သုန္မႈႏွင့္ပတ္သက္၍ စာရြီးသူကိုယ္တိြ တခ်ိဳ႕ကိုတင္ျပပါမည္။ စာရြီးသူရို႔ရြာ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္း၌ အျမင့္တမုိက္ခန္႔ေရႊဘုရား (၁၅) ပါး၊ ေငြဘုရား (၂၅) ပါးကုိ ငယ္စုိင္ခါကပင္သႀကၤန္က်တုိင္း ရီႊအုပ္ထဲကယူၿပီး ဘုရားရီခ်ိဳးရာတြင္ ျမင္ဖူးေလ့ဟိပါသည္။ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းတြင္ ဘုန္းႀကီးျမဲေလ့မဟိပါ။

တရက္နိမွာဘုန္းႀကီးတပါး ေက်ာင္းလာထုိင္ပါသည္၊၊ မ်ားမၾကာခင္ ေရႊဘုရားတပါးႏွင့္ေငြဘုရားသုံးပါး စေပ်ာက္လားပါသည္၊၊ ရြာသားမ်ား သႀကၤန္ဘုရားရီခ်ဳိးေသာခါ သိရပါသည္၊၊ ထုိကဲ့သုိ႕ ဘုရားေပ်ာက္မႈကုိသိတိုင္း ရြာထဲက မသင္ခါသူမ်ားကိုရဲေခၚၿပီး သတ္ပုတ္စစ္ဆီးေလ့ဟိပါသည္၊၊ လက္ပူးလက္တဲြကား မမိပါ၊၊

ႏွစ္မ်ားမၾကာခင္ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းဟိ ဘုရားပလႅင္ခုန္တန္းမွာတင္ထားေသာ ရႊီအုပ္ထဲက ရႊီဘုရား (၁၅) ပါး၊ ေငြဘုရား (၂၅) ပါးရို႔ ေဒသစာရီႄကြလားဟန္ေပၚပါသည္၊၊ ဘုရားတပါးလည္း ကိမ္း၀ပ္ျခင္းမဟိလိုက္ပါယာ၊၊

ယင္းႏွစ္မုိးရာသီညဥ့္တညဥ့္မွာ ဘုန္ႀကီးေက်ာင္းနား ေစတီ(၅) လုံးအနက္ ပ်က္စီးနီေသာေစတီတလံုးကုိ မီးလက္လက္ႏွင့္ ေဖာက္ထြင္းနီသည္ကို ရြာသားမ်ားျမင္ရပါသည္။ ရြာသားမ်ား၀ုိင္း၀န္းလုိက္ရာ လူကိုကား မမိလုိက္ပါ။ သုိ႔ေသာ္ေစတီဌာပနာကား တခုလည္းမက်န္ပါ။ အစအနတစိေခ်ကိုရာ တြိရပါသည္။ ၄င္းက်န္ဟိေသာဌာပနာမ်ားကုိ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းသုိ႔တင္ထားရန္ ရြာသားမ်ား ဆုံးျဖတ္ၾကပါသည္။ ေက်ာင္းထိုင္ဘုန္းေတာ္ႀကီးကုိကား ေက်ာင္း၌မတိြရပါ။

ေက်ာင္းသားေမာင္သွ်င္မ်ားကုိမိန္းစမ္းၾကည့္ရာ “ဆရာေတာ္ညဇာက လူစိမ္းႏွစ္ေယာက္သုံးေယာက္နန္႔ တုိက္ခန္းထဲမွာ စကားတုိးတုိးေျပာပနာ မဆမေဂါင္းခ် ၾကက္တြန္ခ်ိန္ကပင္ ေပ်ာက္လားခပါေရ” ဟုေျပာၾကပါ၏။ ယင္းနိညဥ့္ခါကပင္ ရြာကဘုန္းႀကီး

ေက်ာင္းသို႔တခါလည္းမႄကြခလီပါပ််ာ။ ရႊီဘုရား၊ ေငြဘုရား၊ ေစတီဌာပနာမ်ားႏွင့္အတူ နိဗၺာန္ဖုံသုိ႔ ႄကြလွမ္းလားပုံေပၚပါ၏။

ေနာက္တႏွစ္ေဆာင္းရာသီမွာ ေခ်ာင္းသာအလယ္ကၽြန္း ရြာေဟာင္းဘုန္းႀကီးေက်ာင္းကုိ ဓါးျမတိုက္ပါသည္။ ရႊီဘုရား၊ ေငြဘုရား တပါးမက်န္ပါလားခပါသည္။ ရႊီေရာင္ကြပ္ထားေသာ ပီေစာင္တအုပ္လည္း ပါလားခပါသည္။ ဓါးျမတုိက္မႈႏွင့္အမ်ားမၾကာ သားလြန္းေတာင္ထိပ္ ကံဆိပ္ရြာအနီး ေတာေက်ာင္းဘုန္းႀကီးေက်ာင္းရွာနားက ေစတီကိုေဖာက္ထြင္းသံၾကားရပါသည္။ တဆက္တည္း ေတာင္ပုတ္ေကရြာနားက သားလြန္းေတာင္ဖ်ားမွာတည္ထားေသာ ဘုရားေနာက္ျပန္ဘုရားကို ေဖာက္ထြင္းပါသည္။ မုိးရာသီနားေရာက္ခါနီးမွာ ပုဏၰားႀကီးဘုန္းႀကီးေက်ာင္းက ရႊီပရပုိက္ပီေစာင္ကို ဓါးျမတုိက္ပါသည္။ ေနာက္တႏွစ္မွာ ရခုိင္ျပည္တြင္ နာမည္ႀကီးဘုရားတဆူျဖစ္ေသာ

ေမ်ာက္ႀကိမ္ဘုရားကို ဓါးျမတိုက္ပါသည္။

စာရီြးသူသည္ အိႏၵိယႏုိင္ငံသို႔မထြက္ေရာက္မွီ ႏြီရာသီမ်ား၌ ခရီးလားေလ့ဟိပါသည္။ ၁၉၈၇ - ခုႏွစ္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕နယ္ ဆရစ္ေခ်ာင္းဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမွ ျမဘုရား၊ စိန္ဘုရား၊ မဟာက်န္ဘုရားသုံးပါးု ဓါးျမအတုိက္ခံရပါသည္။ ျမဘုရားမွာ မီးခံတုိက္တာကိုထမ္းမပါ၍ က်န္ခပါသည္။ က်န္ႏွစ္ပါးကား ကံဆုိးမုိးေမွာင္က် ခုိးသားငါးရာေနာက္တေကာက္ေကာက္

လိုက္ပါလားရပါ၏။ လက္နက္ကိုင္ဓါးျမမ်ားမွာ အေယာက္ (၂၀) ေက်ာ္ၿပီး၊ သူရို႔၌ စက္ထိုင္ဘုတ္ပါပါသည္။ စာရြီးသူသည္ ဆရစ္ေခ်ာင္းဇရပ္ဆိပ္၌ ညဥ့္အိပ္လွ်က္ဟိပါသည္။ ခုႏွစ္ရက္တပတ္အဖမ္းခံရပါသည္။ စစ္ဆီးသတ္ပုတ္ျခင္းခံရပါသည္။ ရြာထဲမွ

အသိမိတ္ေဆြမိသားစုတစုေထာက္ခံ၍ လြတ္ေျမာက္လာပါသည္။

လြတ္ေျမာက္လာၿပီးေနာက္ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕တြင္  ငပိေရာင္းနီစိုင္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕နယ္ ခမီးရြာတရြာျဖစ္ေသာ အႀကီးေတာ္မရြာ ရြာသူႀကီးႏွင့္ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္း ဓါးျမအတုိက္ခံရပါသည္။ ရႊီဘုရားမ်ားပါလားပါသည္။၊ ရြာသူႀကီးထံမွရႊီေငြရတနာမ်ား၊ ဒဂၤါးမ်ား သိန္းႏွစ္ဆယ္ခန္႕ ပါလားခပါသည္။ ဤသည္ကို က်ားေထာက္ေနာက္ခံျပဳသူမ်ားမွာ အုပ္ခ်ဳပ္သူအာဏာပိုင္ ဖက္ခြက္စားမ်ားျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။

ရခိုင္ျပည္အတြင္း တူးေဖာ္ရဟိေသာ တန္ဖိုးမျဖတ္ႏိုင္ေသာ သမိုင္း၀င္ရတနာမ်ား၊ ခိုးယူတူးေဖာ္မႈမ်ား၊ ဓါးျမတိုက္မႈမ်ားမွ ရဟိသည့္သမိုင္း၀င္ပစၥည္းမ်ားကို ရခိုင္ျပည္အာဏာပိုင္မ်ားမွတဆင့္ ျမန္မာျပည္အာဏာပိုင္ေမွာင္ခိုစ်ီးကြက္သို႔

တင္ပို႕ေရာင္းခ်ၾကပါသည္။

၄င္းေမွာင္ခိုစ်ီးကြက္မွ တန္ဖိုးမျဖတ္ႏိုင္ေသာ ရတနာတခ်ိဳ႕ကို ဖက္ခြက္ေထာက္လွမ္းေရးမ်ားက ႏိုင္ငံျခားသို႔တင္ပို႕ေရာင္းခ်ၾကပါ၏။ ၁၉၈၇ -

ခုႏွစ္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕နယ္ ဆရစ္ေခ်ာင္းဘုန္းႀကီးေက်ာင္း ဓါးျမတိုက္မႈမွ စိန္ဘုရားတပါးႏွင့္မဟာက်န္ဘုရားတပါးကို စစ္ေတြရန္ကုန္သေဘၤာတြင္

ဖက္ခြက္ေထာက္လွမ္းေရးမ်ားဖမ္းမိေၾကာင္း သတင္းထြက္ေပၚလာပါသည္။ သို႔ေသာ္မူရင္းနီရာ ဆရစ္ေခ်ာင္းရြာဘုန္းႀကီးေက်ာင္းသို႔ကား ျပန္အပ္သံမၾကားရပါ။

ဖက္ခြက္ေထာက္လွမ္းေရးမ်ားလက္သို႔ အပ္လိုက္ရေၾကာင္း ၾကားသိရပါသည္။

ဖက္ခြက္မ်ားသည္ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္ ရခိုင္ျပည္ေျမာက္ဦးနန္းရာကုန္းကို သံုးလတိုင္တိုင္ တူးေဖာ္ပါသည္။ စိန္၊ ရႊီ၊ နီလာ၊ ပတၱျမား အဖိုးတန္ရတနာမ်ားအားလံုးကို သိမ္းယူလားပါသည္။ နန္းရာကုန္း၏ေအာင္ၿမီမ်ားကိုလည္း ရႊီက်င္ပိုင္ေယွာင္က်င္ပါသည္။ ေျမာက္ဦးနီ ရခိုင္ျပည္သူမ်ားကိုလက္နက္ႏွင့္ေျခာက္ၿပီး အစားထိုးမရတန္ဖိုးမျဖတ္ႏိုင္ေသာ ရွိေဟာင္းပစၥည္းမ်ားကို သိမ္းယူပါသည္။ ဥႆလင္းတိုင္း (ပလက္၀ၿမိဳ႔နယ္) ဥႆလင္းေစတီကို ၁၉၉၆ - ခု ႏွစ္ဆန္းပိုင္းတြင္ သေရာ္အိုင္ဖက္ခြက္စခန္းက ေဖာက္ထြင္းပါသည္။ ရႊီဘုရား၊ ေငြဘုရား၊ စိန္ဘုရား၊ ျမဘုရား တပါးမက်န္ သိမ္းယူလားခပါသည္။

ယင္းႏွစ္ႏို၀င္ဘာလ ကူေတာင္ကၽြန္းရြာ ရခိုင္ဘုရင္မင္းဘာႀကီး တည္ထားကိုးကြယ္ခေသာ ဘုရားၿပိဳဘုရားကို တူးေဖာ္ပါသည္။ ညာဏ္ေတာ္ (၂) လကၼစိန္သားအစစ္ျဖင့္ ထုလုပ္ထားေသာ ဘုရားတဆူ၊ ျမအစစ္ျဖင့္ထုလုပ္ထားေသာ ဘုရားတဆူႏွင့္ စစ္ေတြရေသ့ေတာင္ကားလမ္းနား ဂူေလး၀ဘုရားတူးေဖာ္မႈမွရဟိေသာ စိန္ေလးလံုး၊ ရႊီပန္းခိုင္၊ ေငြပန္းခိုင္မ်ား၊ အတြင္းဌာပနာမ်ားအားလံုးကို ဖက္ခြက္မ်ား ရန္ကုန္သို႕

သိမ္းယူလားပါသည္။ ယင္းက့ဲသို႔ ရခိုင္ျပည္တြင္ဘုန္ႀကီးေက်ာင္းဓါးျမတိုက္မႈ၊ ဘုရားေစတီေဖာက္ထြင္းးမႈ၊ ရိွေဟာင္းပစၥည္းတူးေဖာ္ခိုးယူမႈရို႔သည္ ရခုိင္ျပည္အႏွံ႔ျဖစ္ပြားနီပါသည္။ ကနိထိပင္ေပၚပ်ဴလာျဖစ္ ရီပန္းစားနီပါသည္။

ဘာသာတရားဆိတ္သုန္မႈမွာ ရခုိင္ျပည္ထဲ တခုတည္းကားမဟုတ္ပါ။ ရခုိင့္ေတာ္လွန္ေရးေလာကထဲမွာလည္း ထိုနည္းလည္ေကာင္းျဖစ္ပါ၏။

စာရြီးသူသည္ (၈၈၈၈) အေရးအခင္း ျဖစ္ၿပီးေနာက္ အိႏိၵယႏိုင္ငံသို႔ထြက္္ၿပီး လြတ္္ေျမာက္လာပါသည္။၊ အိႏိၵယႏိုင္ငံ မဥၨဴရမ္ျပည္နယ္သက္ဒိစႀတိတ္တြင္ ႏွစ္ႏွစ္နီးပါးနီခရပါသည္။ ရခိုင္ျပည္လြတ္လပ္ေရးအတြက္ အဂယင့္အမွန္ မ်ိဳးခ်စ္ျပည္ခ်စ္စိတ္ႏွင့္ ကိုယ္က်ိဳးစြန္႔အနစ္နာခံၿပီး ေတာ္လွန္တိုက္ပြဲ၀င္နီေသာ ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ားကိုတိြဖူးေရပိုင္ ရခိုင္ရိွေဟာင္းဘုရားမ်ားကိုေရာင္း၍

ရခိုင့္ေတာ္လွန္ေရးကိုတည္ေဆာက္မည့္ ရခိုင္မ်ိဳးခ်စ္ျပည္ခ်စ္ ေဂါင္းေဆာင္တခ်ိဳ႕ကိုလည္း တိြဖူးပါ၏။ ထိုပုဂိၢဳလ္မ်ားမွာ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္း၌ မွီခိုကပ္ခိုနီၾကရသူမ်ားျဖစ္ပါသည္။ စာရြီးသူအ့ံၾသမိပါသည္။ ရခုိင္ျပည္ကိုရွိေဆာင္လမ္းျပလုပ္မည့္ ရခိုင္မ်ိဳးခ်စ္ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ား ရွိေဟာင္းရခိုင္ဘုရားမ်ားကိုေရာင္း၍ ရခိုင္ေတာ္လွန္ေရးကို တည္ေဆာက္မည္ဆိုသည္မွာ အလြန္ထူးဆန္းပါ၏။

အံ့ၾသဖို႔လည္းေကာင္းပါ၏။ ဤအယူအဆကား ရခိုင္ျပည္သူျပည္သားမ်ားအား ငရဲၿပိတၱာဘ၀မွ အကၽြတ္တရားရေအာင္ကယ္တင္မည့္အစား အ၀ီစိ့ငရဲႀကီးသို႔  ေက်ာက္ဟွက္ႀကိဳးျဖတ္ ပစ္ခ်လိုက္သည္ႏွင့္တူပါသည္။

ျမန္မာမႈျပဳခံ ရခိုင္စာပီ

(စာပီေပ်ာက္က လူမ်ိဳးေပ်ာက္သည္။ စာပီျမင့္မွလူမ်ိဳးျမင့္သည္) ဆိုသည့္စကားႏွင့္အညီ ရခိုင္စာပီႏွင့္ပတ္သက္၍ မိန္းခြန္းထြက္လာပါသည္။ ရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ား၏အတိတ္သမိုင္းကို မည္သည့္အကၡရာစာပီျဖင့္မွတ္တမ္းတင္ထားခပါသနည္း၊ ရတု၊ လကာၤ ၊ အရြဲ႔၊ ကဗ်ာစသည့္မ်ားကို မည္သည့္အကၡရာစာပီျဖင့္ရြီးသားခပါသနည္း။ အေျဖမွာယွင္းယွင္းေခ်ျဖစ္ပါ၏။ ရခိုင္စာပီအကၡရာႏွင့္ မွတ္တမ္းတင္ထားခသည္ မဟုတ္ပါလား။ ျငင္းမည့္သူလည္း ဟိမည္မထင္ပါ။ ယင္းပိုင္ဆိုေက ေခတ္ႀကီး (၄) ေခတ္ႏွင့္အတူ ဆင္းသက္လာေသာ ရခိုင့္စာပီပဇာေၾကာင့္ေပ်ာက္ကြယ္နီရပါသနည္း။ ပဇာေၾကာင့္ ျမန္မာမႈျပဳခံနီရပါသနည္း။ ရခိုင့္ႏိုင္ငံေတာ္မာရယုမင္းအစ မဟာသမတမင္းအဆံုး မင္းေပါင္း (၂၅၀) ေက်ာ္နန္းစံႏွစ္ေပါင္း (၅၀၀၀) ေက်ာ္ ဓည၀တီ၊ ေ၀သာလီ၊ ေလးၿမိဳ႕၊

ေျမာက္ဦး ေခတ္ႀကီး (၄) ေခတ္ျဖင့္ နီထိုင္လာရာ စာပီယိုင္ေက်းမႈ၊ အႏုပညာသည္ေျမာက္ဦးေခတ္တြင္ အထြတ္အထိပ္သို႔ေရာက္ခပါသည္။

သို႔ေသာ္လည္း မဟာသမတရာဇာမင္းမတိုင္မီွကပင္ ရခိုင္ရို႔သည္ေဖာင္ပ်က္၀ါးပိုင္ၿပိဳကဲြကာ ျမန္မာလက္ေအာက္ေရာက္ခရပါ၏။

ကနိဆိုလွ်င္ ရခိုင္ႏိုင္ငံေတာ္သည္သူတပါးလက္ေအာက္၌ ႏွစ္ေပါင္း (၂၂၄) ႏွစ္ ျပည့္လားခၿပီးျဖစ္ပါ၏။ ရခိုင္စာပီေပ်ာက္ကြယ္နီရသည္မွာလည္း ကနိအထိျဖစ္သည္။

ရခိုင္ႏိုင္ငံေတာ္သည္သူတပါးလက္ေအာက္က်ေရာက္မႈႏွင့္အတူ ရခိုင္စာပီ၊ ယိုင္ေက်းမႈ၊ သမိုင္းအမီြအႏွစ္အားလုံး ျမန္မာမႈျပဳခံရပါသည္။ သို႔ျဖစ္ပါေသာ္လည္း မည္သူတဦးတေယာက္ကမွ ရခိုင့္စာပီမူရင္းကို ထုတ္ေဖာ္ရြီးသားျခင္း မဟိေပ။ အထူးသျဖင့္လြတ္လပ္နယ္ၿမီေရာက္ ရခိုင့္စာပီပညာသွ်င္မ်ား ပိုဆိုးပါသည္။ ျမန္စာပီ၊ ျမန္မာလီသံလႊမ္းနီေသာစာပီ၊ ျမန္မာတ၀က္ရခိုင္တ၀က္ ကပ်က္စာပီမ်ားကိုရာ

မွင္ေယာင္လိုက္ ရီြးနီကတ္ပါသည္။ ေတာ္လွန္ေရးေလာကတြင္ ဖုတ္စား၍မကုန္ ျမင္တိ္ြနီရပါသည္။

ကနိေခတ္ျမန္မာစာကို ရခိုင္သားမ်ားက ရခိုင္စာဟုအသွ်င္ခံလွ်က္ ဟိပါသည္။ ကနိေခတ္ျမန္မာစာသည္ ျမန္မာေ၀ါဟာရမ်ားျဖင့္ ရြီးသားထားသည္ျဖစ္သျဖင့္ ျမန္မာစာျဖစ္ပါသည္။ ရခိုင္စာမဟုတ္ပါ။ ျမန္မာေ၀ါဟာရမ်ားျဖင့္ ရြီးသားထားေသာျမန္မာစာကို ဇာပိုင္လုပ္ ရခိုင္စာလို႔အသွ်င္ခံလို႔ရပါဖို႔လဲ့။ စေကတေပြ အရွက္ဟိစီခ်င္ပါသည္။ အသွ်င္ခံခ်င္ပါလွ်င္ ကိုယ္ပိုင္ရခိုင္ေ၀ါဟာရမ်ားႏွင့္ ရခိုင္ပိုင္ရြီးကတ္ရဖို႔ မဟုတ္ပါလား။

ျမန္မာစာပီကို ရခိုင္စာပီပညာသွ်င္မ်ားက မွင္ေယာင္လိုက္ ခိုးခ်နီသိမ့္ေရအျပင္၊ ရခိုင္မူရင္း စာပီရတု၊ လကၤာ၊ အရြဲ႔၊ ကဗ်ာ၊ ေက်ာက္စာ၊ ပီစာမ်ားကိုလည္း ရက္ရက္စက္စက္ လက္မတြန္႔ဘဲ ျမန္မာမႈျပဳလွ်က္ဟိပါ၏။ ေကာင္းေကာင္း၀မ္းနည္းဖို႔ေကာင္းစြာက ရခိုင့္ေတာ္လွန္ေရးနယ္ၿမီထုတ္ စာေစာင္မဂၢဇိန္းရို႔ျဖစ္ပါသည္။ မဆလေခတ္

ျပည္တြင္းရခိုင္ပညာသွ်င္ႀကီးမ်ားျပဳစုေသာ ရခိုင္ျပည္နယ္ျဖစ္စိုင္ သမိုင္းစာအုပ္ စာပီက႑တြင္လည္း သု၀ဏၰေဒ၀ီေစာျပည့္ညိဳ၏ သိန္ကန္မိန္တြင္ရတုကို ျမန္မာမႈျပဳထားပါသည္။

ရခိုင္ကံၾကမၼာ ႏွစ္(၂၀၀) ( ၁၃၄၆ - ခုႏွစ္ျပာသိုလျပည့္ေက်ာ္ (၇) ရက္နိထုတ္) တြင္လည္း ၀တီခိုင္(ရခိုင္ျပည္လြတ္ေျမာက္ေရးပါတီ) သည္ သု၀ဏၰေဒ၀ီရႊန္းလိုက္ရတုပိုဒ္စံုကို လက္မတြန္႔ဘဲ ျမန္မာမႈျပဳထားသည္။ မူရင္း သု၀ဏၰေဒ၀ီ၏ရႊန္းလိုက္ရတုႏွင့္ ရခိုင္ကံၾကမၼာႏွစ္(၂၀၀) ပါ ျမန္မာမူခံရတုကို တိုက္ဆိုင္ၾကည့္ပါက မည္သည္ေလာက္ ကြာျခားသည္ကို တိြျမင္ရမည္ျဖစ္ပါသည္။

(၁) သိန္ကန္မိန္တြင္၊ ဆယ့္ႏွစ္ခြင္ကို၊ လြမ္းပင္ျမင့္စည္၊ ၾကာရွည္တာအကူး၊ တေပါင္းမင္းလြင္၊ ရြက္က်င္ေတာင္ေလျမဴးက၊ ၿပိဳက္သြယ္ႏူးစီးသြယ္ျဖာ၊ မတတ္သာေခ်၊ ဤေထြေထြကို၊ ၾကည့္ေလသမွ်သာတည္း၊ ပင္တိုင္းမွာညွာရြက္ေႄကြ၊ ေလျပင္ခတ္လိုက္၊ ပရစ္ေ၀ေ၀ႏွင့္၊ ငွက္ေရႊေမာင္ႏွံစံု၊ ပန္းႏွစ္ခက္ကို၊ ယူလွ်က္ႏႈတ္၀ယ္ငံု၍၊ စာခံြတံုေရႊႏွစ္လို႔၊ တထူးေထြလာ၊ ဘာသာလူလို၊ မကိုႏႈတ္ျဖင့္တို႕႔၍၊ ဤသို႕ခ်စ္ဘြယ္ဆင္၊ ရာသီခြင္ဆယ့္ႏွစ္လမ္း၊ ျငမ္းလို႔အညီ၊ မိဂသီပင္၊ ေရွ႕ဆီျမင္ေသာ္၊ စက္ခြင္မွာေယာင္ယမ္းခ့၊ဲ ေထာက္လွမ္းမစာနာ၊ ပညာအထု၊ ျမတ္သူ႕ၾကည့္မွန္၊ ၾကာေလဟန္မူ၊ သူရတန္မင္း၏ရင္ေသြး၊ ဒန္ရမာဇာလီ၊ ဒူရဘီႏွင့္၊ ခ်စ္ညီတူၾကေရးကို၊ ေနာက္ေမးမေလွ်ာက္လုိ၊ ေနလည္းႏွစ္စင္း၊ ႏွစ္ပြင့္စံုညီ၊ မဒၵီေရွ႕အဟုိတို႔၊ ေတာင္ကၽြန္းညိဳေလာကဓါတ္၊ တိုင္းမဇၥိ်မာ၊ ယင္းကျဖာသည္၊ ရာဇာမ်ိဳးရို႔ျမတ္၏၊ ဆက္မျပတ္သိမ္းယူျပန္၊ သာဂီအဆက္၊ ႏြယ္မပ်က္သည္၊ ကနက္ျဖန္႕ကာစံ၏၊ ရွစ္တန္ပလႅင္ရိုး၊ ဘိုးကဆက္ခံ၊ ဘနန္းစံသည္၊ နန္းရံတို႕အမ်ိဳးတည္း၊ ကတိုးအနံ႔လို၊ သင္းပ်ံ႔မႊီးႀကိဳင္၊ ရွစ္ရပ္လႈိင္သည္၊ မ႑ိဳင္ခ်က္ျမႇဳတ္သိုထက္၊ နဂိုျပည္ေ၀သာလီ၊

ဓညႏွစ္ခန္း၊ ႏွစ္ျပည္မွန္းသည္၊ ထီးနန္းအစီရီတည့္၊ မ်ိဳးသာကီစဥ္မပ်က္၊ ႏွစ္ေပါင္းရွည္ၾကာ၊ မဟာႏြယ္ရို႔တက္၏၊ မယွက္မေႏွာၿပီ၊ ရွစ္ေသာင္းအခ်ာ၊ ဆက္ကာစိုးစံ၊ နန္းရံမယ့္ဌာနီသို႕၊ ရာသီမစြန္းခင္၊ ေအာင္စည္ယြမ္း၍၊ စက္ပန္းျဖန္႕ေစခ်င္သည္၊ ေနာက္ခြင္ၾကာလြန္းစြတကားလည္။ ။

(ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ရန္သု၀ဏၰေဒ၀ီရႊန္းလိုက္ရတုမူရင္း)

(၁) သိန္ကန္မိန္တြင္၊ ဆယ့္ႏွစ္ခြင္ကို၊ လြန္ပင္ျမင့္စည္၊ ၾကာရွည္တာအကူး၊ တေပါင္းမင္လြင္၊ ရြက္က်င္ေတာင္လီျမဴးက၊ ျပစ္သြယ္ႏူးစီးသြယ္ျဖာ၊ မတတ္သာၿပီ၊ မိႈင္းလို႔ရီေက၊ ၾကည့္လီသမွ်သာတည္း၊ ပင္တိုင္မွာညႇာရြက္ႄကီြ၊ လီျပင္းခတ္လိုက္၊ ပရစ္၀ီ၀ီႏွင့္၊

ငွက္ရႊီေမာင္ႏွံစံု၊ လိုင္ခ်င္းတြဲယွက္၊ ပန္းႏုခက္ကို၊ ယူလွ်က္ႏႈတ္၀ယ္မံု၍၊ စာခြန္႔တံုရႊင္ႏွစ္လို၊ တထူးေထြလာ၊ ဘာသာလူလို၊ မကိုႏႈတ္ျဖင့္တို႔၍၊ ဤသို႔ခ်စ္ဖြယ္ဆင္၊ ရာသီခြင္ဆယ့္ႏွစ္လမ္း၊ ျငမ္းႏွင့္အညီ၊ မိဂသီပင္၊ ရွိကျမင္ေသာ္၊ စက္ခြင္မွာေယာင္ယမ္းခယ့္၊ ေထာက္လွမ္းမစာနာ၊

ပညာအထု၊ ျမတ္သူ႔ၾကည့္မွန္၊ ၾကာလီဟန္မူ၊ သူရတန္ရင္သီြး၊ ဒန္ရမာဇာလီ၊ ဒူရဘီႏွင့္၊ ခ်စ္ညီတူခရီးကို၊ ေနာက္မီးမေလွ်ာက္လို၊ နီလည္းႏွစ္ဆင့္၊ ႏွစ္ပြင့္စံုညီ၊ မဒၵီရွိအဟိုရို႔၊ ေတာင္ကြ်န္းညိဳေလာကဓါတ္၊ တိုင္းမဇၥ်ိမာ၊ ယင္းကျဖာေက၊ ရာဇာအမ်ိဳးျမတ္၏၊

ဆက္မျပတ္သိမ္းယူျပန္၊ သာကီအဆက္၊ ႏြယ္မပ်က္ေက၊ ကနက္ျဖန္႕ကာစံ၏၊ သွ်စ္တန္ပလႅင္ရိုး၊ ဘိုးကဆက္ခံ၊ ဘနန္းစံေက၊ နန္းရံကိုယ့္အမ်ိဳးတည္း။ ကတိုးနံ႔ဥဒဟို၊ သင္းပ်ံ႕မႊီးႀကိဳင္၊ သွ်စ္ရပ္လႈိင္သည္၊ မ႑ိဳင္ခ်က္ျမဳပ္သိုထက္၊ ျပည္နဂိုရ္ေ၀သာလီ၊ ဓညႏွစ္ခန္း၊

ႏွစ္ျပည္လႊမ္းေက၊ ထီးနန္းအစီရီတည္း။ မ်ိဳးသာကီစဥ္မပ်က္၊ ႏွစ္ေပါင္းရွည္ၾကာ၊ မဟာႏြယ္မ်ိဳးတက္၏။ မယွက္မေႏွာၿပီ၊ သွ်စ္ေသာင္းအခ်ာ၊

ဆက္ကာစိုးစံ၊ နန္းရံမယ့္ဌာနီသို႔၊ ရာသီခြင္မစြန္းခင္၊ ေအာင္စည္ရႊန္းလို႔၊ စက္ပန္းျဖန္စီခ်င္ေရ၊ ေနာက္ခြင္ၾကာလြန္းစြတကားလည္း။

ဤစာအုပ္တြင္၀တီခိုင္က (ၾကည့္လီသမွ်) ကို(ၾကည့္ေလသမွ်) ဟူ၍၄င္း၊ (ညႇာရြက္ႀကြီ) ကို (ညွာရြက္ေၾကြ) ြ ဟူ၍၄င္း၊ (လီျပင္းခတ္လိုက္္) ကို

(ေလျပင္းခတ္လိုက္) ဟူ၍၄င္း၊ (ပရစ္၀ီ၀ီ) ကို (ပရစ္ေ၀ေ၀) ဟူ၍၄င္း၊ (မင္း၏ရင္သီြး) ကို (မင္း၏ရင္ေသြး) ဟူ၍၄င္း၊ (နီ) ကို (ေန) ဟူ၍၄င္း၊ (ေနာက္မီး) ကို (ေနာက္ေမး) ဟူ၍၄င္း အရွက္တရားကင္းမ့ဲစြာ ျမန္မာမႈျပဳထားသည္ကို တိျြမင္ရပါသည္။ ဤနီရာတြင္ စာရြီးသူသည္ ရခိုင္ (ေနာက္မီး) ကို ျမန္မာကလည္း (ေနာက္မီး) အျဖစ္ အတူတူသုံးသည္ဟု သတိထားမိပါသည္။ ရခိုင္ (မီး) ကို ျမန္မာက (ေမး) ဟူ၍ မသုံးစဲြပါ၊ ၀တီခိုင္၏ (ေနာက္ေမး) ဟူ၍ ျမန္မာလြန္ကၽြန္မႈ၀ါဒသည္ကား ရွက္ဖြယ္အတိ ျဖစ္ပါသည္။

မွတ္ခ်က္။ ။ ရခိုင့္ကံၾကမၽာႏွစ္(၂၀၀) ပါ သု၀ဏၰေဒ၀ီရႊန္းလိုက္ရတုပိုဒ္စုံႏွင့္ မူရင္းသု၀ဏၰေဒ၀ီရႊန္းလိုက္ရတုပိုဒ္စံုကိုဆံုးခန္တိုင္ေအာင္ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္လိုပါက ဗ်ာဒိတ္ပန္းမဂၢဇိန္းအမွတ္(၁) ကိုရွာယူဖတ္ၾကည့္ပါ။

ရခိုင္အားမာန္စာေစာင္ (၁) အဖြင့္ကဗ်ာအျဖစ္ ဖဒူမင္းညိဳရြီးစပ္ေသာ ေမွာက္ေတာ္ဧျခင္း (၁) ကို (ေပၚဦးကမၻာ၊ ၾကာငါးပြင့္လိုက္၊ ေရာင္ၿမိဳက္ဥာဏ္ျဖဴ၊ ငါးဆူရွင္နည္း၊ ပြင့္မည္ခ်ည္းတြင္၊၊ မိတၱည္းမေရာက္၊ ေလးပါးေနာက္၀ယ္၊ ငါးေထာင္ေထာက္တာ၊ သာသနာတြင္၊ ငါးစင္းအျမတ္၊ န၀တ္ေရက်၊၊ ငါးရာရသား၊ ဂစၦပနဒီ၊ ဤသည္ညာမြန္၊ ယဥ္ထန္တဘက္၊ ပင္လယ္ထြက္ေသာ္၊ ႏွစ္ဘက္ကမ္းၿခီ၊ ျဖားေရမွီ၀ယ္၊ ေရွ႕ဆီျပဳဗၺာ၊ အာကာမွီခိုင္း၊ ေတာင္ၿပိဳင္းၿပိဳင္း၌၊ ဆိုင္းဆိုင္းမ႑ိဳင္၊ ရခိုင္ညြန္႔ဖူး၊ မြန္ၾကည္ျမဴးသို႔၊ ေျမာက္ဥေရႊနန္း၊ တည္လတ္ထြန္းသည္၊

ဤကၽြန္းဇမၺဴထူးတည္ေလ) ဟူ၍ ရီြးသားထားသည္ကို တိရြ ပါသည္။

ဤနီရာမွာ ရခိုင္စာပီကိုျမန္မာမႈျပဳထားသည္ကိုတိြရပါသည္။ (ငါးဆူရွင္နည္း) ဆိုသည့္အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္မွာ ဘုရားငါးဆူကို ညႊန္းဆိုျခင္းျဖစ္ပါလိမၼည္။ (ငါးဆူရွင္နည္း) ကိုျမန္မာမ်ားက (ငါးဆူသွ်င္နည္း) ဟုအသံထြက္ပါသည္၊ ရခိုင္ရို႕ကား (ရွင္) ဆိုေသာေ၀ါဟာရကို (သွ်င္) ဟု အသံမထြက္ပါ၊ (သွ်င္) ကို ရခိုင္ရို႕က ဘုရားတရား၌ အမ်ားသံုးစြဲပါသည္၊ (အရွင္ဘုရား) ဟူ၍ မဟိပါ၊ (အသွ်င္ဘုရား) ဟူ၍ရာ

ဟိပါသည္။ ထိုသို႔ေျပာဆိုရီြးသားၾကသည္မွာ ျမန္မာမ်ားျဖစ္ပါသည္၊ (ရွင္) ကိုရခိုင္ရို႕က (ရုပ္ရွင္ေတာ္မဟာမုနိ၊ ဆံေတာ္ရွင္ဘုရား) စသည့္နီရာမ်ား၌ သံုးစြဲပါသည္။ (ရွင္) ဟူသည္မွာ (အသက္ရွင္သည္) ဟူ၍ အဓိပၸါယ္ရပါသည္။ (အရွင္၊ အသီ) ဟူ၍ ရခိုင္ရို႔ကသံုးပါသည္။

(ျဖားေရမွီ၀ယ္) အသံုးအႏႈံးမွာလည္း ရခိုင္သားမ်ားက ရခိုင္စာပီကိုျမန္မာမႈျပဳထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ (ေရ) ကိုဗမာရို႕က (ေယ) လို႕အသံထြက္ပါသည္။ (ေရ) ကိုရခိုင္ရို႕က (လားေရ၊ လာေရ၊ စားေရ၊ တိြခေရ၊ ျမင္ခေရ၊ နီခေရ) ဟူ၍ သံုးပါသည္။ ထို(ေရ) ကို(ရီ) ဟူ၍

ရခိုင္စာပီ၌ ေျပာဆိုရီြးသားပါသည္။ (ရီႀကိဳင္ေခ်ာင္း၊ ေသာက္ရီ၊ သံုးရီ၊ ျဖားရီ၊ ကန္ရီ၊ တြင္းရီ၊ ေခ်ာင္းရီ၊ ရီအိုင္) စသည္ျဖင့္သံုးစြဲေခၚေ၀ၚပါသည္။  (ေရွ႕ဆီျပဳဗၺာ) ဆိုသည့္အပိုဒ္၌လည္း (ေရွ႕) စကားလံုးမွာ ျမန္မာမႈျပဳခံရခိုင္စာပီျဖစ္ပါသည္။ (ေရွ႕) ကိုမူရင္း ရခုိင္စာပီ၌ကား (ရွိ) သို႕မဟုတ္ (ရွိယ့္) ဟူ၍ တြိရပါသည္၊ ရခိုင္စကား၌လည္း အခုထက္ထိ(အရွိ၊ အေနာက္) ဟူ၍ ေျပာဆိုသံုးစဲြလွ်က္ဟိပါသည္။

၄င္းရခိုင့္အားမာန္စာေစာင္ (၁) အဖြင့္ကဗ်ာ (၂) အျဖစ္ေတာ္လွန္ေရးစာဆို မင္းသားႀကီးရီႊဗန္းရြီးသားခေသာ သီတန္းစားရတုကို ရခိုင္ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ားက လက္အား၍ ျမန္မာမႈျပဳထားပါသည္။ (မင္းသားအမွန္၊ ငါလွ်င္ၾကံက၊ ႏိုင္ငံရပ္စည္၊ တိုင္းျပည္အတြက္၊ ကိုယ့္အသက္ကို၊ ရက္ရက္စြန္႔ခြာ၊ ကုလားရြာ၌၊ ခႏၶာရုပ္ေဟာင္း၊ ဘ၀ေျပာင္းခ့၊ဲ ျဖစ္ေၾကာင္းသံသာ၊ သတၱ၀ါတို႔၊ မွန္စြာမခၽြတ္၊ သူမသတ္လည္း၊ မလြတ္တခါ၊ ေသအ့ံရာတည္း၊ ကမၻာမေၾက၊ သူတို႔ေတြလည္၊ အေနမစိုး၊ ငါေျမတိုးေသာ္၊ အရိုးတခါ၊ တြန္လိမ့္ရာ၏၊ ေနာင္လာေနာင္လူ၊ ရခိုင္သူတို႔၊ အယူမေျပာင္း၊ ငါ့လမ္းေၾကာင္းကို၊ ေကာင္းေကာင္းလိုက္လာ၊ တိုင္းဓညာကို၊ တခါမုခ်၊ ငါရို႕ရအ့ံ။ လံုးလေရွ႕သန္၊ လိုလွ်င္ၾကံက၊ နိဗၺာန္မခၽြတ္၊ လက္၀ါးခတ္သည္၊ စြဲမွတ္ဤစာေသတမ္းစာတည္း) ဟူ၍ ျဖစ္ပါသည္။

(ေသအံ့ရာတည္း၊ လံုးလေရွ႕သန္၊ စဲြမွတ္ဤစာေသတမ္းတည္း) စေသာအပိုဒ္မ်ားတြင္(ေသ၊ ေရွ႕) ဆိုသည့္ေ၀ါဟာရမ်ားမွာ ျမန္မာမႈျပဳခံ ရခိုင္စာပီျဖစ္ပါသည္။ (ေသ) ( ေရွ႕) ဟူ၍ ရခိုင္ရို႔က သံုးစြဲျခင္းမဟိပါ။ ရခိုင့္စာပီ၌ (သီ) ( ရွိ) ဟူ၍ရာ သံုးစဲြပါသည္။ စကားေျပာရာတြင္လည္း

ဤအတိုင္းပင္ေျပာဆိုသံုးႏံႈးပါသည္။ (သူတို႕ေတြလည္း) ဆိုသည့္အပိုဒ္၌လည္း (ေတြ) ဆိုေသာေ၀ါဟာရကို ရခိုင္၌လံုး၀မတိြရပါ။ (ေတြ) သည္ျမန္မာစကား စစ္စစ္ျဖစ္ပါသည္။ ဗမာမႈအျပဳမခံရသိမ့္ေသာ (ဓည၀တီနိဂံုးရြာမ်ားသမိုင္းသာျခင္း၊ မူရင္းသု၀ဏၰေဒ၀ီ၏ ရႊန္းလိုက္ရတု) မ်ားကို ဖတ္ၾကည့္ေလ့လာၾကည့္လွ်င္ ရခိုင္စာပီအရြီး အသားအစစ္မ်ားကို တိြရပါလိမ့္မည္။ (ရႊန္း) ဆိုေသာေ၀ါဟာရကိုလည္း (ရႊန္း) လား (သႊ်န္း) လား သုေတသနျပဳရန္လိုအပ္ပါသည္။

အျမင္

အမ်ိဳးသီလကိုေစာင္ထိမ္းေရဆိုေသာ ရခိုင္သားႀကီးရို႔ ေအကနိအမ်ိဳးသီလကို ဖ်က္ဆီးနီေရဆိုေက မမွားပါ။ ရခိုင့္ကံၾကမၼာႏွစ္ (၂၀၀)၊ ရခိုင္အားမာန္စာေစာင္၊ ရခိုင္ဘ၀၊ ဓည၀တီစာေစာင္၊ လမ္းျပၾကယ္စာေစာင္၊ ယခု (ရခိုင္အမ်ိဳးသားသတင္းစာ) ရို႔သည္

ရခိုင့္ေတာ္လွန္ေရးနယ္ၿမီကထြက္ေသာ စာအုပ္စာေစာင္မ်ားျဖစ္ပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ရခိုင္စကားရခိုင္ေ၀ါဟာရ တလံုးတပါဒမွ် မတြိရပါ။

အထက္စာေစာင္မ်ားပါ ေဆာင္းပါးကဗ်ာမ်ားသည္ရခိုင္စာပီထဲသို႔ လံုး၀သြတ္သြင္းမရေသာ ျမန္မာစာပီမ်ားျဖစ္ပါသည္။ ေအပိုင္ ျမန္မာစာပီကို ရခိုင္လူငယ္ထုအတြင္းသို႔ ရခိုင့္မ်ိဳးခ်စ္မ်ားက အတင္းအဓမၼသြတ္သြင္းပီးနီမည္ဆိုပါလွ်င္ အမ်ားမၾကာရခိုင္သားကို

ျပတိုက္ထဲမွာၾကည့္လီကတ္ပါဖိ။

ရခိုင္စာပီကို လ်စ္လ်ဴျပဳ အမႈမဲ့အမွတ္မဲ့ပစၥလကၡတ္ ပစ္ထားသည့္အျပင္ မူရင္းရခိုင္စာပီမ်ားကိုလည္း တတ္အားသမွ်ျမန္မာမႈျပဳနီေသာ ရခိုင္မ်ိဳးခ်စ္ႀကီးမ်ားကို ပေဇာင္ပ်င္လို႔ မ်ိဳးခ်စ္ေတဟုဆိုပါဖို႔။ မိမိရို႔မွာ ကိုယ္ပိုင္စာပီအကၡရာ၊ ကိုယ္ပိုင္ဘာသာစကား ဟိပါလွ်က္သားႏွင့္ သူမ်ားစာပီ၊ သူမ်ားစကားကိုအငွါးသံုးစဲြျခင္းသည္ ကၽြန္စရိုက္လကၡဏာျဖစ္သည္။ ေတာင္ေက်ာ္မ်ားက အားလံုးဖတ္နားလည္ေအာင္

ျမန္မာပိုင္ရြီး ရျခင္းျဖစ္သည္ဟု ဆင္ၿခီပီးေလ့ဟိပါ၏။ ေတာင္ေက်ာ္တိကို ရခိုင့္အသိုင္းအ၀ိုင္းထဲက လံုး၀ပစ္ပါယ္ရမည္ျဖစ္ပါသည္။ (ငေတာင္ေက်ာ္) တိ အသက္ရွင္ဟိနီသမွ် ရခိုင္သားကၽြန္ဘ၀က မလြတ္ေျမာက္ႏိုင္ပါ။ ငေတာင္ေက်ာ္တိသည္ ရခိုင့္လူ႕အဖြဲ႔အစည္းႏွင့္ ရခိုင့္ေတာ္လွန္ေရးကိုတိုက္ရိုက္တမ်ိဳး၊ သြယ္၀ိုက္တဖုံဖ်က္ဆီးနီေသာ

ကာလနာမ်ားျဖစ္ပါသည္။

စာရိတၱပ်က္ျပားမႈ၊ ဘာသာတရားအား အေလးအနက္မထားမႈ၊ တေယာက္ကိုတေယာက္ အျပန္အလွန္မေလးစားမႈ၊ တေယာက္ကိုတေယာက္ ဗိုလ္က်စိုးမိုးလိုမႈရို႔သည္ ရခိုင္သား၏ကၽြန္ဗီဇလကၡဏာျဖစ္သည္။ ရခိုင္တခ်ိဳ႔ရခိုင္စကားမေျပာတတ္ပါယာ။ (ယ) ႏွင့္(ရ) ကိုကဲြေအာင္ အသံမထြက္တတ္ပါယာ။ ေအပိုင္ျဖစ္လာရျခင္းသည္ ရခိုင့္စာပီ မထြန္းကားမူအေပၚ အဓိကမူတည္ပါသည္။ ျမန္မာကိုက်ည္း အျပစ္ေျပာလို႔မၿပီးပါ။ ကိုယ္မ်က္ခ်ီးကိုကိုယ္ ျမင္ခ်ိန္တန္ပါဗ်ာယ္ျဖစ္ပါေၾကာင္း။ အခ်ဳပ္ေျပာရဖို႕ဆိုေက ျမန္မာကိုေခၚခီစြာလည္း ရခိုင္သားပါ။ ရခိုင့္စာပီကိုျမန္မာျပဳနီသူမ်ားမွာလည္း ရခိုင္သားပါ။ ရခိုင္ဘုရားမ်ားကို သိုက္တူးေရာင္းစားစြာလည္း ရခိုင္သားပါ။ ျမန္မာမႈျပဳခံရခိုင့္စာပီႏွင့္အတူ ရခိုင္သားဦးေဏွာက္ျမန္မာမႈျပဳခံလားရသည္။

လြယ္လြယ္ကူကူႏွင့္ ေဖ်ာက္ဖ်က္ႏိုင္လိမ့္မည္မဟုတ္ပါ။ ၄င္းကို ရခိုင္စကားတြင္ (ျဂင္းကပ္လားယာ) ဟုေျပာပါသည္။ ေအပိုင္ဆိုေက ဆရာႀကီးရို႔ကၽြန္ေတာ္ရို႔တိက မ်ိဳးဆက္သစ္တိကို ဇာအမြီမ်ိဳးပီးရပါဖို႔လဲ။ သမိုင္း၀င္ဘုရားကိုေရာင္းလို႔ ေတာ္လွန္ေရးလုပ္ဖို႔စြာလား။ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းကိုဓါးျမတိုက္လို႔ လူမႈဖံုလံုေရးလုပ္ဖို႔စြာလား။ (ခင္ဗ်ားေပ်ာတာ က်ေနာ္မက်ားဘူး၊ ယခိုင္စကားေမ့သြားပ်ီ) ဆိုေရ အမီြမ်ိဳလား။ သမိုင္းပီးတာ၀န္ထမ္းေဆာင္ယင္း သမိုင္းႄကီြးတင္နီကတ္ေတ ရခိုင္မ်ိဳးခ်စ္၊ ျပည္ခ်စ္တိ ပေဇာင္စိုင္းစားကတ္ေတေရာင္။ ။

ေက်ာ္၀င္းေခ် (ေခ်ာင္းသာႀကီး)

၁၉၉၈ ပါတ္၀န္းက်င္ေလာက္မွာ ရြီးသားပါသည္။ နိစြဲ႔ကို အေသခ်ာ မမွတ္မိ့လိုက္ပါယာ။ ရခိုင္ေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ား အစည္းအရံုးမွ ထုတ္၀ီေသာ “ပေတာက္စည္သံ” မဂၢဇင္း၌ ေဖၚျပၿပီးျဖစ္ပါသည္။